Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi (ASHRP)

Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi

 Projenin gerçekleştirildiği iller, yukarıdaki haritada pembe renkle gösterilmiştir.

Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi; hazırlıkları 2001 yılında başlatılan 04.10.2004 tarihinde Dünya Bankası ile T.C. Hükümeti adına Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılan “Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi” ikraz anlaşmasının imzalanmasını müteakip, 12.11.2004 tarih ve 2004/8132 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile fiilen yürürlüğe giren bir projedir. Bu proje, Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünün koordinatörlüğünde yürütülmektedir. 2005 yılında faaliyet geçen projenin uygulama süresi 7 yıldır, yani projenin 2011 yılında sona ermesi planlanmıştır. Toplam bütçesi 45.07 milyon dolar olan projenin 20 milyon dolarlık kısmı Dünya Bankası kredisi ve 7 milyon dolarlık kısmı Küresel Çevre Fonu (GEF) hibesinden oluşmaktadır. 

Dünya Bankası ve GEF destekli projenin amacı; Ülkemizde istikrarlı bir doğal kaynak yönetiminin sağlanması, Anadolu ve Karadeniz Bölgesindeki su havzalarında yaşayan yöre halkının gelirlerinin arttırılması ve Karadeniz’e dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirleriyle taşınan ve tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirliliğin azaltılmasıdır. Bir başka açıdan ifade etmek gerekirse bu proje; Karadeniz'e sularını boşaltan Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin su toplama havzalarında seçilen 28 yukarı mikohavzada doğal kaynak rehabilitasyonu ve kırsal fakirliğin azaltılmasını, aşağı havzalarda ise tarımsal, hayvansal kirlilik ve su kirliliğinin azaltılması ve izlenmesi çalışmalarını kapsayan bir projedir. 
Proje, sürdürülebilir bir doğal kaynak yönetimi için devletin ilgili tüm birimleri ile yerel halkın katılımını sağlayan katılımcı bir projedir. 

Projede; doğal kaynak yönetimi ile ilgili sorumluluk yüklenmiş ve bu yönetimden etkilenen, talep ve beklentisi olan tüm toplum kesimleri ve ilgili grupların; karar verme, planlama, uygulama, izleme, değerlendirme ve denetimi de dahil olmak üzere yönetimin her safhasında yer alması sağlanmıştır.
 

Bu projede, birinci projeden (Doğu Anadolu Su Havz. Reh. Projesi) farklı olarak;

• Havza rehabilitasyonunda bütüncül yaklaşım
• Alt ve üst havzalarda entegrasyon sağlanması
• Hayvansal gübre yönetimi
• Su kirliliğinin azaltılması ve izlenmesi
• AB Nitrat Direktifine uyum konusunda kurumsal kapasitenin geliştirilmesi

hedeflenmiştir.

Proje temel olarak 4 bileşenden oluşmaktadır;

Bileşen 1         :  Bozulmuş Doğal Kaynakların Rehabilitasyonu

Bileşen II        :  Gelir Artırıcı Etkinlikler

Bileşen III       : AB Standartlarının Yerine Getirilmesine Yönelik Politikaların ve

                          Düzenleyici Kapasitenin Güçlendirilmesi

Bileşen IV      : Bilinçlendirme, Kapasite Oluşturma ve Kopyalama Stratejisi

Proje kapsamında Çevre ve Orman Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ortak çalışmaktadır. Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü Projenin koordinasyonunu yürütmektedir. Projenin çalışma alanı Amasya, Tokat, Çorum, Samsun, Sivas ve Kayseri illerini kapsamaktadır.

Projenin Küresel Hedefi:

 
Temel küresel çevre amacı, dört ilde Karadeniz’e boşalan su havzalarında besin maddeleri ve öteki tarımsal kirleticilerin yüzey ve yer altı sularına boşaltılmasını azaltacak tarım uygulamalarının başlatılmasıdır. 
Bu bölgedeki proje faaliyetleri GEF’in yardımıyla oluşturulan Karadeniz’in Korunması ve Rehabilitasyonu’na ilişkin Stratejik Eylem Planı ile doğrudan bağlantılıdır. 

 
Proje Geliştirme Amacı: 

Proje, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’ndeki 28 mikrohavzada sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi uygulamalarını desteklemek ve bu şekilde kaynakların bozulmasından etkilenen nüfusun gelirinin arttırılmasını amaçlamaktadır. 

Bu amacın gerçekleştirilmesi için proje: 

• Seçilen mikrohavzalarda sürdürülebilir doğal kaynak yönetimine yönelik birleşik bir yaklaşımın planlaması ve uygulanması konusunda sorumluluk üstlenmek amacıyla yerel nüfusun teşvik edilmesi 
• Arazi verimliliğinin arttırılması, marjinal araziler üzerindeki baskıların azaltılması ve aile gelirlerinin arttırılması amacıyla yerel nüfusun daha çevre dostu tarım ve ormancılık üretim faaliyetleri konusunda bilgilendirilmesi 
• Tarımsal kaynaklardan Karadeniz’e boşalan besin maddelerinin miktarının azaltılmasına yardımcı olunması 
• Tarımsal besin maddelerinden kaynaklanan kirlilikle mücadele konusundaki Avrupa Birliği (AB) standartlarına uyulmasının sağlanmasına yönelik düzenleyici ve politika oluşturma kapasitesinin güçlendirilmesi 
• Sürdürülebilir doğal kaynak yönetiminin teşvik edilmesi ve kaynakların bozulmasına ilişkin konularda kamuoyunun daha fazla bilinçlendirilmesi için kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi faaliyetlerini yürütmektedir.

  

Proje Uygulama Hedefleri:

 
o 22 700 hektar sahada; toprak muhafaza amaçlı ağaçlandırmalar ve rehabilitasyon 
o 4 150 hektar sahada; mera ıslahı ve yönetimi 
o 7 000 hektar sahada; tarım alanı rehabilitasyonu 
o 360 ünite arı kovanı ve teçhizatının dağıtımı 
o 337 ünite hayvancılık 
o 3 900 hektar alanda küçük sulama 
o 495 hektar teraslı tarım 
o 10 adet tatlı su balıkçılığı 
o 80 adet sera tesisi 

Proje Faaliyetleri:

I- Bozulmuş Doğal Kaynakların Rehabilitasyonu

a) Orman, mera ve tarım alanlarının rehabilitasyonu
b) Çevre dostu tarımsal uygulamalar
1. Hayvan gübresi yönetimi
2. Besin maddesi yönetimi
3. Organik tarım
4. Bütünleştirilmiş zararlı yönetimi
c) Su kalitesinin ölçülmesi ve izlenmesi

II- Gelir Arttırıcı Etkinlikler

a) Küçük ölçekli sulama
b) Tarımsal teras ve bu teraslarda üretim
c) Tarımsal faaliyetlerde ürün çeşidinin arttırılması ve geliştirilmesi
d) Hayvancılığın, seracılığın, balıkçılığın ve arıcılığın geliştirilmesi

III- Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları

Eğitimler; doğal kaynakların korunması, tarımdaki verimliliğin arttırılması, çiftçilerin inorganik gübre ve pestisit kullanımı ve organik tarım teknikleri konularındadır.

IV- Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi

Proje; tehlikeli atıklar ve nitrat direktifi, iyi tarımsal uygulamalar kodu ve organik tarım için hukuksal çerçevenin hazırlanmasına destek vermektedir.

Proje Faaliyetlerinin Kurumlar Bazında Dağılımı:

AGM

·         Toprak Muhafaza Ağaçlandırması (tesis ve bakım)

·         Çıplak Zayıf ve Aşınmış Toprakların Korunması

·         Bozuk ve 1 Kapalı Koru Ormanı Rehabilitasyonu

·         Meşe Rehabilitasyonu

·         Orman İçi Mera Planlaması

·         Orman İçi Mera Rehabilitasyonu ve Yönetimi

·         Katılımcı Ağaçlandırma

·         Galeri Ağaçlandırması (henüz uygulama yapılmadı)

ORKÖY

·         Süt Sığırcılığı

·         Süt Koyunculuğu

·         Güneş Enerjisi Sistemleri Kurulumu

TÜGEM

·         Demonstrasyonlar

·         Nadas Azaltma

·         Marjinal Tarım Alanlarının Doğru Kullanımı

·         Çevre Dostu Tarımsal Uygulamalar

·         Orman Dışı Mera  Rehabilitasyonu ve Yönetimi

·         Kuru Alanlarda Bağ-Bahçe Tesisi

·         Sulu Alanlarda Bah-Bahçe Tesisi

·         Suluda Yem Bitkisi Üretimi

·         Sebze Üretimi

·         Tarla Kenarı Ağaçlandırması

·         Arıcılık

·         Basit Tarımsal İşleme (henüz uygulama yapılmadı)

KKGM

·         Merkez Tipi Gübre Deposu İnşaatı

·         Hane ve Çiftlik Tipi Gübre Deposu İnşaatı

İL ÖZEL İDARESİ

·         Küçük Sulama

·         Tarımsal Teras (henüz uygulama yapılmadı)

·         Dere Islahı (henüz uygulama yapılmadı)

ÇYGM

·        ÇYGM tarafından proje kapsamında belirlenen mikrohavzaların giriş ve çıkışlarında Su kalitesi Ölçümü ve Analizleri yapılmaktadır.