Gerek arazide yapılacak makineli çalışmaların imkan
dahiline girmesi ve verimli olabilmesi, gerekse fidanlara ayni miktarda suyun
verilebilmesi ve suyun düzenli dağılışının temin edilebilmesi için, arazideki
çukurları doldurmak ve tümsekleri kaldırmak suretiyle toprak verimliliğini
azaltmadan arazinin yüzünü uygun bir sulama meylinde düzeltmek gerekmektedir.
Tesviyenin sağladığı faydalar ve arazinin tesviye ihtiyacı
söyle özetlenebilir:
Tesviyeli bir arazide her türlü makineli çalışma
yapılabilir. Su, arazinin her tarafında toprağa daha fazla nüfuz eder. Toprak
aşınıp taşınmayacağı gibi, göllenme de olmaz. Kısa zamanda, daha az masraf
yapmak ve daha az su kullanmak suretiyle muntazam bir sulama yapılabilir.
Sulamalardan sonra toprağın her tarafında aynı zamanda tav meydana gelir.
Tesviye edilmemiş arazide su göllenmelerinden dolayı bazı fidanlarda kloroz ve
kök çürümeleri olabilir. Tesviye, fidanlık çalışmalarında genel bir kolaylık
sağlar. Orman içi karakterindeki geçici Fidanlıklar genellikle yamaç arazilerde
kuruldukları için, derin tesviyeyi ve dolayısıyla muhtelif teraslar yapılmasını
gerektirirler. Bu durumda, derin tesviye ve teras teşkili sebebiyle ham alt
yapılar ortaya çıkmakta, bu da fidan üretimine uygun bünyede toprak taşınmasını
ve topraklara bol miktarlarda organik madde verilmesini gerektirmektedir.
Özellikle üst yapıları iyi olan sahalarda bu toprakların korunarak tekrar üst
toprak olarak kullanılabilecek şekilde tedbir alınması ve ona göre bir tesviye
işlemine gidilmesinde büyük yararlar vardır.
Araziyi tesviyeye hazırlarken öncelikle ot, sap ve
taslar temizlenir ve pullukla derin bir sürüm yapılır. Tezeklerin dağılması
için bir müddet dinlendirmeye bırakılır. Arazinin çeşidine göre birçok kez
sürüm yapılır, diskaro çekilmek suretiyle toprak ince kırıntılı bir hale
getirilir. Bundan sonra arazinin tesviyesine geçilir.
1. Fidanlıklarda tesviye edilecek tarla önce 15 x 15m
ebadında karelere ayrılır. Daha önceden tarla kenarlarında bir evvelki sahayı
bağlamak için 5 metrelik dip ve nihayetle bağlantı noktası alınır ki (Nivo
kurulduğunda birden fazla tarlanın birden ölçümlenmesi yapılabilmesi için).
İşaret edilen yerler (5x5x80cm) ebadında tahta kazıklar ile tesbit olunur.
(örnek:7Om x 85m ebadında bir tarlada)
5m
|
YOL
| |||
5m
|
x6
|
x12 x18
|
J x24
|
x30
|
x5
|
x11 x17
|
' x23
|
x29
| |
YOL
|
x4
|
x10 x16
|
i x22
|
x28
|
15m.
| ||||
225m2.
|
15m.
| |||
x3
|
x9 x15
|
> x21
|
x27
| |
x2
|
x8 x14
|
* x20
|
x26
| |
x1
|
vT v1 *
|
) x19
|
x25
|
|
YOL NIVO
2. Yukarıdaki işlem biter bitmez tarlanın kenarında
herhangi bir noktasına nivo aleti konur.(örnekte sol alt köseye) Alet ilk önce
tesviye edilir. Düzde sıfıra gelmesi icap eder. Alınan noktalardan (1) numaralı
kazı- ğın yanına mira tarlaya dik gelecek şekilde dikilir. Nivo vasıtasıyla
orta kilin kesiştiği noktadaki değer okunur ve kağıttaki noktaların altına
yazılır. İşlem her nokta için aynidir ve bulunan değerler kağıttaki noktaların
altına yazılır. Bu işlem arazideki işlemdir. Bundan sonraki işlemler büroda
tamamlanır.
x
x
x x x
168
164 167 170
171
|
x
160 |
x
160 |
x
160 |
x
160 |
x
170 |
|
x
156 |
x
158 |
x
152 |
x
161 |
x
161 |
|
x
157 |
x
155 |
x
157 |
x
164 |
x
166 |
|
x
152 |
x
151 |
x
149 |
x
151 |
x
164 |
|
x
148 NIVO |
x
147 |
x
147 |
x
154 |
x
154 |
3. Büroda, ölçülen noktalardan en düşük seviyede olanı
tesbit edilip, diğer noktaların yükseklikleri bu noktaya göre hesap edilir. En
alçak nokta izafi olarak 10.00 kabul edilip her noktanın kotu ona göre
ayarlanır. Şöyle ki:
10.00+en düşük nokta = arazi kotu örneklerde en düşük
nokta 1.71'dir. Buna göre,
10.00+1.71 =11.71 eder. En düşük zahiri sayı elde
edilir. Bulunan bu değerden her noktanın kotu düşülür.
(1 nolu
kazık)
(24 nolu kazık)
11.71-1.48
=10.23 11.71-1.70=10.01 V.s.
Çıkan neticeler ile o kazık numarasının arazideki kotu
bulunmuş olur ve kazık numaralarının üzerine yazılır. 4. Her kazıkta bulunan
arazi kotları soldan sağa toplanır. Bulunan yan toplamlar da yukardan aşağı toplanır.
|
10.03 x6
|
10.07 x12
|
10.09 x18
|
10.01 x24
|
10.00 x30
|
a 50.20 ARAZI KOTU
|
|
10.11 x5
|
10.11 x11
|
10.11 x17
|
10.09 x23
|
10.01 x24
|
= 50.43
|
|
10.15 x4
|
10.13 x10
|
10.19 x16
|
10.10 x22
|
10.10 x28
|
= 50.67
|
|
10.14 x3
|
10.16 x9
|
10.19 x15
|
10.07 x21
|
10.05 x27
|
= 50.61
|
|
10.19 x2
|
10.20 x8
|
10.22 x14
|
10.12 x20
|
10.07 x26
|
= 50.80
|
|
10.23 x1
|
10.23 x7
|
10.24 x13
|
10.17 x19
|
10.17 x25
|
= 51.04+
|
NIVO
303.75
Çıkan netice kazık adedine bölünürse arazi ortalama
kotu elde edilmiş olur. Söyle ki;
Toplam kot: kazık adedi = ortalama kot 303.75: 30 =
10.12
Bulunan ortalama kot kağıt üzerindeki orta kazıklardan
birine yazılır ve bir çerçeve içine alınır. (Çıkan bu ortalama kot proje
kotu'dur)
5. Arazinin meylinin bilinen istikametine göre kaçar
santimlik meyil verileceğinin tesbitine geçilir. Önce arazideki mevcut meyil
bulunur. Bunun için sahanın veya kağıdın sol kenarındaki arazi kotları ile sağ
kenarındaki arazi kotların farkı tesbit edilir.
10.03 -
10.00
10.11 -
10.01
SOL 10.15 - 10.10 SAG
10.14 -
10.05
10.19 -
10.07
+ 10.23
- 10.17
60.85 - 60.40
60.85 -
60.40 = 45 santim fark var, çıkan miktarlar yine kazık adedine bölünür.
45 : 12 = -4cm yani %04 meyil mevcuttur. Bu suretle
kotlar arasındaki meyil derecesi bulunmuş olur. Örnekte arazinin meyli soldan
sağa doğrudur. Bizim istediğimiz meyil 1000 olarak verilecektir. Tarlaya
verilecek meyil güneyden kuzeye ve sağdan sola doğru olacaktır. Fidanlılarda en
iyi meyil % 01-03 arasında olan meyildir. Örnekte meyli %03 olarak alacağız.
6. İstenilen meyli %03 olarak kabul edersek, daha
evvelden aldığımız ortalama kotları solundan çıkartma, sağından ilave yapılırsa
meyil sağdan sola doğru çıkmış olur. Birde meyli güneyden kuzeye kabul
etmiştik. O halde ortalama kottan aşağıdan yukarı doğru düşülerek yukarıdan
aşağı ilave edilerek meyil derecesi tesbit edilir.
|
x6 9.97
|
x12 10.00
|
x18 10.03
|
x24 10.06
|
x30 10.09 PROJE KOTU
|
|
x5 10.03
|
x11 10.03
|
x17 10.06
|
x23 10.09
|
x29 10.12
|
|
x4 10.03
|
x10 10.06
|
x16 10.09
|
x22 10.12
|
x28 10.15
|
|
x3 10.06 SOL x2 10.05
|
x9 10.09
x8 10.12 |
x15 10.12 Ortalama x14 10.15
|
x21 10.15 kot x20 10.18
|
x27 10.18 SAG x26 10.21
|
|
x1 10.12
|
x7 10.15
|
x13 10.18
|
x19 10.21
|
x25 10.24
|
NIVO
Meyil %03 olarak kabul edildiğinden ortalama
kotlardan 3cm ilave edilecek veya çıkarılacaktır.
10.09
Kuzey
Sol │ Sağ
Sol │ Sağ
10.06 x 10.09x ─ 10.12 ─ xlO.15 x 10.18
│ Güney 10.15
│ Güney 10.15
7. Bundan sonra her noktanın hakiki arazi kotu ile
proje kotları arasındaki farka geçilir. Bu farklar ya Dolgu=D Kazı=K yada
Sıfır=gr. dır.
8. Arazi kotu proje kotundan büyükse fark cm.
cinsinden kazı çıkar. Proje kotu arazi kotundan küçükse fark cm cinsinden dolgu
çıkar. Proje kotu ve arazi kotu aynı ise ne kazı yapılacak nede dolgu yani
sıfırdır. Bulunan değerler her noktanın üzerine yazılır.
9. Arazide mevcut kazılar ile dolgular ayrılır.
K.6 K.7 K.6 D.5 D.9
10.03 10.07
10.09 10.01 10.00 ARAZI KOTU x6 x12 x18 x24 x30
9.97 10.00 10.03 10.06 10.09 PROJE KOTU
|
K.11
|
K.8
|
K.5
|
gr
|
D.11
|
|
10.11
|
10.11
|
10.11
|
10.09
|
10.01
|
|
x5
|
x11
|
x17
|
x23
|
x29
|
|
10.00
|
10.03
|
10.06
|
10.09
|
10.12
|
|
K.12
|
K.7
|
K.10
|
D.2
|
D.5
|
|
10.15
|
10.13
|
10.19
|
10.10
|
10.10
|
|
x4
|
x10
|
x16
|
x22
|
x28
|
|
10.03
|
10.06
|
10.09
|
10.12
|
10.15
|
|
K.8
|
K.7
|
K.7
|
D.8
|
D.13
|
|
10.14
|
10.16
|
10.19
|
10.07
|
10.05
|
|
x3
|
x9
|
x15
|
x21
|
x27
|
|
10.06
|
10.09
|
10.12
|
10.15
|
10.18
|
|
K.10
|
K.8
|
K.7
|
D.6
|
D.14
|
|
10.19
|
10.20
|
10.22
|
10.12
|
10.07
|
|
x2
|
x8
|
x14
|
x20
|
x26
|
|
10.09
|
10.12
|
10.15
|
10.18
|
10.21
|
|
K.11
|
K.8
|
K.6
|
D.4
|
D.7
|
|
10.23
|
10.23
|
10.24
|
10.17
|
10.17
|
|
x1
|
x7
|
x13
|
x19
|
x25
|
|
10.12
|
10.15
|
10.18
|
10.21
|
10.24
|
10.Köşelerdeki işaretli kazılar ve dolgular ayrı ayrı
toplanır. Toplanan kısımlar 4’e bölünür.
K = 17:4=4.2-4 , D = 16:4=4
11. Kenarlardaki işaretli kazılar ve dolgular ayrı
ayrı toplanır. Toplanan kısımlar 2'e bölünür.
K = 68:2=34 , D = 52:2=26
12. Ortalardaki işaretli kazılar ve dolgular ayrı ayrı
toplanır. Toplanan kısımları tam olarak alınır.
K = 59:1 =59 . D = 16:1 = 16
13. Bütün değerler dikkate alındığında;
Köşe
Kenar Orta
Kazılar = 17:4 = 4 + 68:2 = 34 + 59:1 = 59 = 97
Dolgular = 16:4 = 4 + 52:2 = 26 + 16:1 = 16 = 46
Kazılar= Köşelerdeki kazılar+Kenardaki
kazılar+Ortadaki kazılar= Kazı Toplamı Dolgular=Köşelerdeki dolgular+Kenardaki
dolgular+Ortadaki dolgular=Dolgu Toplam
KÖŞE KENAR KÖŞE
|
K.6
|
K.7
|
K.6
|
D.5
|
D.9
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
K.11
|
K.8
|
K.5
|
gr
|
D.11
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
K.12
|
K.7
|
K.10
|
D.2
|
D.5
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
K.8
|
K.7
|
K.7
|
D.8
|
D.13
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
ORTA
|
||||
|
K.10
|
K.8
|
K.7
|
D.6
|
D. 14
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
K.11
|
K.8
|
K.6
|
D.4
|
D.7
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
KENAR KENAR KÖŞE
14. Çıkan neticeleri bir karenin alanı ile çarparsak
(15mX15m=225m) tarlanın m3. cinsinden kazı ve dolgu miktarı çıkmış olur.
Kazı m3 = 0.097 x 225 = 21,825m3 Dolgu m3= 0,046 x 225
= 10,350m3
15. Şayet kazıların toplamı dolguların toplamından fazla
ise tatbikata geçilir. Bu fazlalığın %30-40'i geçmemesi gerekir. Örnekteki
tarlada kazılardaki fazlalık hemen hemen %50 kadar olduğu için tatbikata
geçmeden evvel ortalama kotu 1 fazlalaştırıp hesap tekrar edilir. (Ortalama kot
1 artarsa dolgular artar kazılar azalır, ortalama kot 1 eksilirse dolgular
eksilir kazılar artar) Ortalama kot 10.12,1 artarsa 10.13 eder. dolgular artar,
fazlalık normal olduğu için hemen tatbikata geçilir.
|
Ortalama
|
kot 10.
|
13 olursa.
|
||
|
K.5
|
K.6
|
K.5
|
D.6
|
D.10
|
|
10.03
|
10.07
|
10.09
|
10.01
|
10.00
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
9.98
|
10.01
|
10.04
|
10.07
|
10.10
|
|
K.10
|
K.7
|
K.4
|
D.1
|
D.12
|
|
10.11
|
10.11
|
10.11
|
10.09
|
10.01
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
10.01
|
10.04
|
10.07
|
10.10
|
10.13
|
|
K.11
|
K.6
|
K.9
|
D.3
|
D.6
|
|
10.15
|
10.13
|
10.19
|
10.10
|
10.10
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
10.04
|
10.07
|
10.10
|
10.13
|
10.16
|
|
K.7
|
K.6
|
K.6
|
D.9
|
D.14
|
|
10.14
|
10.16
|
10.19
|
10.07
|
10.05
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
10.07
|
10.10
|
10.13
|
10.16
|
10.19
|
|
K.9
|
K.7
|
K.6
|
D.7
|
D.15
|
|
10.19
|
10.20
|
10.22
|
10.12
|
10.07
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
10.10
|
10.13
|
10.16
|
10.19
|
10.22
|
|
K.10
|
K.7
|
K.5
|
D.5
|
D.8
|
|
10.23
|
10.23
|
10.24
|
10.17
|
10.17
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
|
10.13
|
10.16
|
10.19
|
10.22
|
10.25
|
KÖŞE
KENAR ORTA
Kazılar: 15 : 4 = 4 + 60 : 2 = 30 + 51 : 1 = 51
= 85
Dolgular:18 : 4 = 5 + 58 : 2 = 29 + 20 : 1 = 20 = 54
Kazılar: 0,085 x 225m2 = 19.125
Dolgular: 0,054 x 225m2 = 12.150
Kazılar toplamı dolgular toplamından fazladır.
Fazlalık normal olduğu için hemen tatbikata geçilir.
Arazideki kazıklar kazı ve dolguya göre işaretlenir.
Kazılarda kazıkların üst kısımlarından ölçülerek kırmızı bez bağlanır.
Dolgularda ise kazıkların alt kısımlarından itibaren ölçülerek beyaz bez
bağlanır. Sıfır olanlar bos bırakılır.
Bundan sonra traktöre takılan tesviye ekipmanı veya
greyder ile tesviye yapılmaya başlanır. Tesviyenin sıhhatli olması, hesabın iyi
yapılmasına, traktör operatörünün yetişmiş olmasına ve yapılan işin kontrol
sıklığına bağlıdır.
0 yorum: